W prawie kanonicznym wykształciło się pojęcie nieważnie zawartego małżeństwa, małżeństwa nieistniejącego od samego początku. Każdy kto uzyska dekret o stwierdzeniu nieważności jego małżeństwa może „ponownie” zawrzeć związek małżeński w Kościele Rzymsko Katolickim.
W prawie Kanonicznym małżeństwo cieszy się szczególnymi względami, o czym mówi kanon 1060.:
„Małżeństwo cieszy się przychylnością prawa, dlatego w wątpliwości należy uważać je za ważne, dopóki nie udowodni się czegoś przeciwnego”.

Prawo Kanoniczne wylicza szereg przesłanek na podstawie których można składać Skargę do Sądu Kościelnego o stwierdzenie nieważności małżeństwa.

1. Przeszkody
– wiek młodociany
– niezdolność małżeńska /płciowa/
– istniejący węzeł małżeński
– różność religii
– święcenia
– śluby lub profesja zakonna
– uprowadzenie
– przeszkoda występku
– pokrewieństwo
– powinowactwo
– przyzwoitości publicznej
– pokrewieństwa prawnego /adopcja/

2. Brak formy kanonicznej
– brak jednoczesnego wyrażenia zgody małżeńskiej
– brak świadka kwalifikowanego lub niewłaściwa jego kompetencja
– brak świadka zwykłego
– małżeństwo mieszane bez zachowania przypisanej dyspensy i formy
– zawarcie małżeństwa we wspólnocie niekatolickiej bez wymaganych prawem pozwoleń (u prawosławnych zachowanie formy jest konieczne do godziwości a nie do ważności)
– nie zachowanie stosownej formy kanoniczno-liturgicznej (słowa przysięgi)
– pełnomocnik bez ważnego pełnomocnictwa

3. Wady zgody małżeńskiej
– brak wystarczającego używania rozumu – habitualny (niedorozwój lub uszkodzenie mózgu) lub aktualny (odurzenie lub zamroczenie) – kan. 1095 p. 1.
– poważny brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich (zaburzenia osobowości, choroby psychiczne, niedojrzałość) – kan. 1095 p. 2.
– niezdolność natury psychicznej do podjęcia i wypełnienia obowiązków małżeńskich – kan. 1095 p. 3.
– brak minimalnej wiedzy na temat małżeństwa – kan. 1096
– błąd co do osoby – błąd co do tożsamości fizycznej lub przymiotu rozciągniętego na osobę – kan. 1097
– błąd co do przymiotu osoby – bezpośrednio i zasadniczo zamierzonego przez zgodę.
– podstępne wprowadzenie w błąd co do zasadniczego przymiotu osoby – kan. 1098
– błąd co do przymiotów małżeństwa – jedności, nierozerwalności oraz sakramentalności determinujący wolę – kan. 1099
– symulacja – całkowita lub częściowa – kan. 1101
– całkowita – obejmuje małżeństwo samo w sobie
– częściowa – wykluczenie jakiegoś istotnego elementu lub przymiotu (wierność, nierozerwalność, jedności, trwałości, sakramentalności, równości osób, prawa do osoby, obowiązków małżeńskich, dobra potomstwa)
– zgoda warunkowa – nieważne jest małżeństwo pod warunkiem co do przyszłości – kan. 1102
– przymus i ciężka bojaźń – gdy jest zew. i nie można się od niej uwolnić jak tylko przez zawarcie małżeństwa – kan. 1103

 

Skontaktuj się z nami a dowiesz się więcej, czym jest stwierdzenie nieważności, dlaczego w Kościele Katolickim nie ma rozwodów choć wszyscy o nich mówią, wyjaśnimy czym są unieważnienia małżeństwa i jak wyglądają procesy o stwierdzenia nieważności małżeństwa kanonicznego.